Η φωτιά στον Βόσπορο «καίει» και την Αθήνα

Του Ηλία Μπενέκου

Νέες φωτιές για την κυβέρνηση και τη χώρα γενικότερα ανάβει η κρίση στην Τουρκία. Η εν εξελίξει διπλωματική «περιπέτεια» με τους οκτώ Τούρκους στρατιωτικούς που εισήλθαν παράνομα στην Ελλάδα και οι ασφυκτικές πιέσεις που ασκούνται -εμφανώς και υπογείως- από την Άγκυρα για την έκδοσή τους, αποτελούν ίσως την πλέον απτή απόδειξη ότι η γειτονική χώρα θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την κατάσταση, δημιουργώντας νέες εστίες έντασης και εγείροντας αξιώσεις.

Στο ελληνικό στρατόπεδο έχει σημάνει συναγερμός και δεν είναι τυχαίο ότι οι ένοπλες δυνάμεις και οι αρχές ασφαλείας βρίσκονται σε πλήρη εγρήγορση - μετά και τις πληροφορίες για τουρκικά φουσκωτά με καταδρομείς στη Σύμη- προκειμένου να μην επαναληφθεί το «φαινόμενο» της Αλεξανδρούπολης, με νέες περιπτώσεις Τούρκων που θα επιχειρήσουν να περάσουν τα σύνορα ζητώντας άσυλο στη χώρα μας.

Νευρικότητα 
Σε κάθε περίπτωση το ενδεχόμενο η Άγκυρα να επιχειρήσει «εξαγωγή» της εσωτερικής κρίσης εκτιμάται ως ιδιαιτέρως πιθανό, όπως τουλάχιστον πιστοποιείται και από τις κινήσεις που ακολούθησαν το αποτυχημένο πραξικόπημα, γεγονός που προκαλεί νευρικότητα στο Μαξίμου.

Οι σπασμωδικές και ασυντόνιστες κινήσεις, των πρώτων 24ώρων, καθώς και οι άστοχες και χωρίς σχεδιασμό δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών για το θέμα των «οκτώ», είναι χαρακτηριστικές της ανησυχίας αλλά και της έλλειψης σχεδιασμού που επικρατεί. Εξάλλου, τα μέτωπα στα οποία μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα η χώρα μας λόγω των εξελίξεων είναι πολλά και ενδεχόμενοι λάθος χειρισμοί ενέχουν τον κίνδυνο να οδηγηθούμε σε απρόβλεπτες καταστάσεις.

Ουδείς μπορεί πλέον να αγνοήσει τη σαφή πρόθεση του Τ. Ερντογάν να προχωρήσει σε γενικευμένες εκκαθαρίσεις αντιπάλων και απόλυτο περιορισμό δικαιωμάτων, κάνοντας πλήρη στροφή στον ολοκληρωτισμό. Οι σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονες, την Ευρώπη αλλά και τις υπερδυνάμεις αναθεωρούνται και εισέρχονται σε αχαρτογράφητα ύδατα. Στο πλαίσιο αυτό είναι λογικό ότι δεν θα μείνουν ανεπηρέαστες και οι ισορροπίες με την Ελλάδα.

Σε πρώτο πλάνο μπαίνει η Θράκη και το Αιγαίο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκφράζουν ανοιχτά φόβους ότι η Άγκυρα, μέσω υπόγειων διαδρομών, θα χρησιμοποιήσει τους μειονοτικούς πληθυσμούς της Θράκης ως μοχλό πίεσης προκειμένου να εγείρει ζητήματα στην περιοχή.

Δεν πέρασε βέβαια απαρατήρητο το γεγονός ότι στη σκιά της υπόθεσης των «οκτώ», κάποιοι επιχείρησαν μέσω social media, να καλέσουν σε... γενικό «ξεσηκωμό» τους μουσουλμάνους της Θράκης, ζητώντας τους να διαδηλώσουν για τα «δικαιώματά» τους. Εξίσου έντονος είναι ο προβληματισμός και για ενδεχόμενο γύρο έντασης στο Αιγαίο και για τον λόγο αυτό ο βαθμός επιφυλακής βρίσκεται στο κόκκινο.

Είναι σαφές ότι μια προβληματική κατάσταση στην περιοχή, όχι μόνο θα έβαζε σε περιπέτειες τη χώρα μας φέρνοντας στο προσκήνιο ακόμη και ζητήματα κυριαρχίας και οδηγώντας αναγκαστικά σε ενισχυμένες αμυντικές δαπάνες -κάτι που στην παρούσα φάση θα ήταν καταστροφικό για την ελληνική οικονομία- αλλά θα μπορούσε να έχει επώδυνες συνέπειες και σε μία σειρά άλλων πεδίων, με πρωτεύοντα εκείνο του τουρισμού, επιφέροντας καίριο πλήγμα και εξανεμίζοντας τα έσοδα που προσδοκά η Ελλάδα.

Αγωνία για το προσφυγικό
Στο προσκήνιο όμως επανέρχεται όπως είναι φυσικό και το φλέγον ζήτημα του προσφυγικού. Η ούτως ή άλλως προβληματική συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία για επανεισδοχή προσφυγών είναι σίγουρο ότι πλέον βρίσκεται στον αέρα και θα τεθεί σε φάση... αναθεώρησης από την Άγκυρα. Ο Τ. Ερντογάν μετά το νέο σκηνικό που διαμορφώνεται στη χώρα του, είναι σίγουρο ότι επιθυμεί και επαναπροσδιορισμό των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρώπη.

Η σκληρή γραμμή άλλωστε που έχει αποφασίσει να ακολουθήσει είναι σαφής και από τον προκλητικό τρόπο με τον οποίο αγνοεί τις «προειδοποιήσεις» των Βρυξελλών περί επαναφοράς της θανατικής ποινής, στέλνοντας μήνυμα εμμέσως πλην σαφώς ότι η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας του δεν αποτελεί για εκείνον προτεραιότητα, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Το πρώτο «θύμα» μιας ενδεχόμενης υπαναχώρησης της Τουρκίας ωστόσο, από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο μεταναστευτικό, είναι σίγουρα η Ελλάδα, που για ακόμη μια φορά θα βρεθεί αντιμέτωπη με καραβάνια προσφύγων και επί της ουσίας, στο έλεος της γείτονος, που θα ανοιγοκλείνει τη στρόφιγγα των προσφυγικών ροών.

Δεν είναι τυχαία η παρέμβαση του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γ. Μουζάλα, ο οποίος έσπευσε από την πρώτη στιγμή να εκφράσει δημόσια τον προβληματισμό του για το θέμα, στέλνοντας σήμα κινδύνου και ζητώντας συνεργασία και χαμηλούς τόνους από τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις της χώρας.

Τουρκική βοήθεια στο ελληνικό χρέος;

Στον αντίποδα πάντως, αυτού του δυσμενούς σκηνικού που έχει διαμορφωθεί, κάποιοι «βλέπουν» και δυνατότητες, η χώρα μας να βγει ευνοημένη από τις συγκυρίες, αναδεικνυόμενη στον μόνο σταθεροποιητικό παράγοντα στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή. Τις προσδοκίες αυτές ενίσχυσαν τόσο η πρόσφατη επίσκεψη όσο και οι δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Τζακ Λιού στην Αθήνα, που επιβεβαίωσαν το αυξημένο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την Ελλάδα. Αλλά και στην Ευρώπη υπάρχουν φωνές στήριξης της χώρας, με βασική αυτή της Αγκ. Μέρκελ που συνέδεσε τη σταθερότητα της Ελλάδας με το κλίμα αστάθειας που επικρατεί στη Μεσόγειο.

Η τοποθέτηση του κ. Λιού ότι τώρα, περισσότερο από ποτέ λόγω και των εξελίξεων και της αστάθειας στην γειτονική Τουρκία, οι Ευρωπαίοι πρέπει να επανεκτιμήσουν τη στάση τους για την ελάφρυνση χρέους προς την Ελλάδα, ήταν -για πολλούς- ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το ζήτημα της οικονομικής σταθερότητας εξετάζεται κατά βάση μέσα από το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό πρίσμα.

Υπ' αυτή την έννοια το μεγάλο «στοίχημα» για την κυβέρνηση είναι αν θα καταφέρει να αξιοποιήσει το «κενό» σταθερότητας που δημιουργεί η τουρκική κρίση, επωφελούμενη της συγκυρίας και εξασφαλίζοντας τα μέγιστα δυνατά κέρδη στα ανοιχτά μέτωπα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το προσεχές διάστημα.