Αμείλικτα κυλά πλέον ο χρόνος, φέρνοντας πιστωτές και κυβέρνηση ενώπιον δύσκολων αποφάσεων για το μοντέλο εξόδου από το Μνημόνιο, με ή χωρίς δίχτυ ασφαλείας, το νέο σχήμα εποπτείας και τη νέα αναδιάρθρωση του χρέους, «διαβατήριο» για την ομαλή πρόσβαση της χώρας στις αγορές.
Με πρώτο σταθμό την Ουάσιγκτον κλιμακώνεται η δύσκολη επιχείρηση οικονομικής διπλωματίας που έχει ήδη ξεκινήσει σε πολιτικό επίπεδο με τους ισχυρούς της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, με δεδομένη τη βούληση της ελληνικής πλευράς να αποδεσμευτεί από το Μνημόνιο.
Ταυτόχρονα όμως να λάβει, τώρα, νέα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, ώστε να διευκολυνθεί η αναβάθμιση των ελληνικών ομολόγων και η άντληση σημαντικών κεφαλαίων, περίπου 10 δισ. ευρώ από τις αγορές το 2015. Στη συνάντηση, εκτός από τον υπουργό Οικονομικών, Γκίκα Χαρδούβελη, θα συμμετέχουν επίσης o διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας και ο σύμβουλος του πρωθυπουργού, Σταύρος Παπασταύρου.
Από πλευράς του ΔΝΤ, αναμένεται να λάβουν μέρος στη συνάντηση ο υπεύθυνος του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου, Πολ Τόμσεν και ο επικεφαλής του ελληνικού προγράμματος, Ρίσι Γκογιάλ.
Κύριο θέμα της συνάντησης είναι ουσιαστικά ο οδικός χάρτης για το «διαζύγιο» της Ελλάδας με το ΔΝΤ καθώς μπορεί η δανειακή σύμβαση με τους Ευρωπαίους να ολοκληρώνεται στις 31/12 του τρέχοντος έτους, αλλά προβλέπονται δόσεις από το ΔΝΤ μέχρι το 2016.
Η πρόταση του Ταμείου για την νέα σελίδα των σχέσεών του με την Ελλάδα προβλέπει δυο επισκέψεις τον χρόνο και «προληπτική γραμμή στήριξης».
Σε αυτό δεν δείχνει να διαφωνεί η ελληνική πλευρά ωστόσο η κυβέρνηση διαμηνύει ότι δεν επιθυμεί τα 15 δισ. ευρώ που έχει λαμβάνειν από το Ταμείο στη συνέχεια.
Οι Έλληνες δείχνουν να πιστεύουν ότι πραγματικά η Ελλάδα μπορεί και μόνη της να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ενώ το "δίχτυ προστασίας" που προτείνει η κα Λαγκάρντ αφορά στην αντιμετώπιση των αγορών αλλά και άλλους παράγοντες που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν ξανά την ελληνική οικονομία.
Το Ταμείο θεωρεί ως επί τω πλείστον ότι η Ελλάδα αλλά και κάθε χώρα στην κατάσταση της Ελλάδας θα ήταν προστατευμένη πλήρως από τις αγορές εάν συνέχιζε τη σχέση αυτή μαζί του.
Επίσης, στους κόλπους του ΔΝΤ εκτιμούν ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν πρέπει να βιαστεί αλλά να ακολουθήσει τις εισηγήσεις της Κριστίν Λαγκάρντ και των συνεργατών της. Πιστεύουν ότι στην προσπάθεια για πλήρη έξοδο από το μνημόνιο η Ελλάδα θα έχει την βοήθεια του ΔΝΤ και των αξιωματικών του.
«Όλοι θεωρούν πια ότι η Ελλάδα, όπως αναφέρθηκε και στις συναντήσεις του ΔΝΤ, πήγε πολύ καλύτερα από το αναμενόμενο. Και αυτό έχει σημασία και όλοι ενδιαφέρονται αυτή η πρόοδος να συνεχιστεί» δήλωσε χθες στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Στουρνάρας, ενώ στην ερώτηση «αν περνάμε στην καινούρια φάση, στο επόμενο στάδιο;», ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι «αυτό ακριβώς θέλουμε. Να περάσουμε σε μια καινούρια σχέση».
«Μιλάμε για μια διαπραγμάτευση πολλών ταχυτήτων, αλλά αυτή τη φορά δεν έχουμε χρόνο και αυτό το αντιλαμβάνονται όλες οι πλευρές», σχολιάζει χαρακτηριστικά πηγή προσκείμενη στην τρόικα, που παρακολουθεί λεπτό προς λεπτό τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, στη σκιά του σοβαρού ενδεχομένου πρόωρων εκλογών στις αρχές του 2015.
Ισχυρές πιέσεις
Ο πρώτος μεγάλος σκόπελος εντοπίζεται στην ανάγκη η Ελλάδα να περάσει με «άριστα» το εν εξελίξει έλεγχο από την τρόικα, ώστε να σταλεί ισχυρό μήνυμα στις αγορές πως είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις της.
Ο πρώτος μεγάλος σκόπελος εντοπίζεται στην ανάγκη η Ελλάδα να περάσει με «άριστα» το εν εξελίξει έλεγχο από την τρόικα, ώστε να σταλεί ισχυρό μήνυμα στις αγορές πως είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις της.
Το παράλληλο μεγάλο στοίχημα είναι να αποκρούσει τις πιέσεις των Ευρωπαίων, όπως αποτυπώθηκαν δημοσίως με την τελευταία παρέμβαση του Μ. Ντράγκι, για επιμήκυνση του δανειακού προγράμματος από την Ευρωζώνη τουλάχιστον για ένα χρόνο και να αποδεσμευθεί, με ομαλό τρόπο και από τα εναπομένοντα δάνεια του ΔΝΤ. Αφού όμως θα έχει λάβει τη νέα συμφωνία για το χρέος, που θα βελτιώσει το διαχειριστικό του προφίλ, καθησυχάζοντας σε σημαντικό βαθμό τις ανησυχίες των επενδυτών στους οποίους απευθύνεται η χώρα για την κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών.
Για τις απαντήσεις στον «γρίφο» αυτό καθοριστικό θα είναι το επόμενο δίμηνο, με ορίζοντα τη συνεδρίαση του Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου και τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις 18 του ίδιου μήνα.
Το «κουβάρι» θα ξεκινήσει να ξετυλίγεται με την επανέναρξη των συνομιλιών με την τρόικα τον Νοέμβριο. Εδώ, η απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές παραμένει σημαντική και θα καταβληθεί προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή, για το νέο ασφαλιστικό, τις ομαδικές απολύσεις, τον συνδικαλιστικό νόμο, το ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, τις αλλαγές στο καθεστώς ΦΠΑ, αλλά και να κλείσουν τα δημοσιονομικά μεγέθη του 2015 που θα αποτυπωθούν στο τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού.
Τα «μέτωπα»
Το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι απαιτήσεις της τρόικας δεν μπορούν να θεσμοθετηθούν γιατί, απλά, δεν θα περάσουν από τη Βουλή. Αυτές σχετίζονται κυρίως με ζητήματα του υπουργείου Εργασίας. Η τρόικα έχει διατυπώσει τη θέση πως με το νέο ασφαλιστικό πρέπει να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συστήματος και δεν αποκλείει μειώσεις συντάξεων και αυξήσεις ορίων συνταξιοδότησης.
Το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι απαιτήσεις της τρόικας δεν μπορούν να θεσμοθετηθούν γιατί, απλά, δεν θα περάσουν από τη Βουλή. Αυτές σχετίζονται κυρίως με ζητήματα του υπουργείου Εργασίας. Η τρόικα έχει διατυπώσει τη θέση πως με το νέο ασφαλιστικό πρέπει να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του συστήματος και δεν αποκλείει μειώσεις συντάξεων και αυξήσεις ορίων συνταξιοδότησης.
Η κυβέρνηση εμφανίζεται απόλυτη ότι δεν θα συζητήσει νέες παρεμβάσεις στα όρια ηλικίας αλλά και μειώσεις στις κύριες συντάξεις. Εκ διαμέτρου αντίθετες είναι οι απόψεις των δύο πλευρών και στις ομαδικές απολύσεις, με την τρόικα να επιμένει σε πλήρη απελευθέρωση. Η Αθήνα αντιτείνει πως το ζήτημα έχει διευθετηθεί -η απόφαση πέρασε στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας και δεν απαιτείται η υπογραφή υπουργού- και ως εκ τούτου δεν μπορεί να επανατεθεί προς διαπραγμάτευση.
Για τον συνδικαλιστικό νόμο η τρόικα ζητά να περιληφθούν σε αυτόν η επαναφορά του λοκ άουτ, ο περιορισμός των συνδικαλιστικών αδειών, αλλαγές στο μοντέλο λήψης αποφάσεων για τις απεργίες και η μείωση της χρηματοδότησης των συνδικάτων.
Το δημόσιο
Στο μέτωπο της Δημόσιας Διοίκησης μπορεί στην κυβέρνηση να υποστηρίζουν ότι οι 5.500 απολύσεις που πρέπει να γίνουν μέχρι το τέλος του έτους είναι εφικτό να προωθηθούν στο πρώτο τρίμηνο του 2015 με τη σύμφωνη γνώμη της τρόικας, αναγνωρίζουν όμως ότι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με το ενιαίο μισθολόγιο.
Στο μέτωπο της Δημόσιας Διοίκησης μπορεί στην κυβέρνηση να υποστηρίζουν ότι οι 5.500 απολύσεις που πρέπει να γίνουν μέχρι το τέλος του έτους είναι εφικτό να προωθηθούν στο πρώτο τρίμηνο του 2015 με τη σύμφωνη γνώμη της τρόικας, αναγνωρίζουν όμως ότι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με το ενιαίο μισθολόγιο.
Αυτό πρέπει να έχει ψηφιστεί μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου και να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Επειδή είναι πιθανό να επιφέρει μείωση αποδοχών για υπαλλήλους υποχρεωτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κατάργηση της «προσωπικής διαφοράς» για τους υψηλόμισθους υπαλλήλους και «ψαλίδισμα» πρόσθετων αποζημιώσεων εκτιμάται ότι θα προκαλέσει ενδοκυβερνητικές κόντρες. Παράλληλα η τρόικα προτείνει ενιαίο συντελεστή ΦΠΑ και ζητά κατάργηση εκπτώσεων (μειωμένοι συντελεστές στα νησιά) και απαλλαγών. Στην κυβέρνηση αποκλείουν το ενδεχόμενο ενιαίου συντελεστή αλλά και την κατάργηση των εκπτώσεων στα νησιά.
Δίχτυ ασφαλείας συστήνει το ΔΝΤ
Η πρόσβαση στις αγορές παραμένει «επισφαλής και ευαίσθητη» και υπό αυτό το πρίσμα θα ήταν χρήσιμη η ύπαρξη προγράμματος πιστωτικής στήριξης, εκτίμησε χθες ο Πολ Τόμσεν, ως επικεφαλής, πλέον, του ευρωπαϊκού τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η πρόσβαση στις αγορές παραμένει «επισφαλής και ευαίσθητη» και υπό αυτό το πρίσμα θα ήταν χρήσιμη η ύπαρξη προγράμματος πιστωτικής στήριξης, εκτίμησε χθες ο Πολ Τόμσεν, ως επικεφαλής, πλέον, του ευρωπαϊκού τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Υποστήριξε δε πως το Ταμείο δεν έχει λάβει επίσημο αίτημα από την Ελλάδα για διακοπή του προγράμματος του Ταμείου, το οποίο με τα σημερινά δεδομένα προβλέπεται να κάνει εκταμιεύσεις προς την Ελλάδα και στη διετία 2015 ? 2016. Κάτι που δεν επιθυμεί η κυβέρνηση, επιδιώκοντας πρόωρο τερματισμό του προγράμματος του ΔΝΤ, αλλά με όσο το δυνατόν πιο ομαλό τρόπο, ώστε να μη διαταραχθεί η ισορροπία στις αγορές.
«Το χρέος δεν θα είναι πρόβλημα»
Δεν πιστεύω ότι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους θα αποτελέσει πρόβλημα, καθώς οι Έλληνες τα έχουν καταφέρει πολύ καλά, έστω και με υψηλό τίμημα, αλλά καλύτερα από ότι προσδοκούσαμε. Αυτό εκτίμησε χθες ο επικεφαλής του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλουμ, μιλώντας στην Ουάσιγκτον, υπογραμμίζοντας τις επιδόσεις της Ελλάδας στη δημοσιονομική προσαρμογή αλλά και την επάνοδό της στις αγορές. Τόνισε παράλληλα πως το εάν η Ελλάδα θα χρειαστεί, τελικά, περαιτέρω στήριξη από την Ευρωζώνη, θα αποτελέσει θέμα συζητήσεων τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Αλλωστε, το πρόγραμμα από την Ε.Ε. λήγει στο τέλος του 2014, δημιουργώντας στενά χρονικά περιθώρια για τη λήψη αποφάσεων.
Δεν πιστεύω ότι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους θα αποτελέσει πρόβλημα, καθώς οι Έλληνες τα έχουν καταφέρει πολύ καλά, έστω και με υψηλό τίμημα, αλλά καλύτερα από ότι προσδοκούσαμε. Αυτό εκτίμησε χθες ο επικεφαλής του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλουμ, μιλώντας στην Ουάσιγκτον, υπογραμμίζοντας τις επιδόσεις της Ελλάδας στη δημοσιονομική προσαρμογή αλλά και την επάνοδό της στις αγορές. Τόνισε παράλληλα πως το εάν η Ελλάδα θα χρειαστεί, τελικά, περαιτέρω στήριξη από την Ευρωζώνη, θα αποτελέσει θέμα συζητήσεων τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο. Αλλωστε, το πρόγραμμα από την Ε.Ε. λήγει στο τέλος του 2014, δημιουργώντας στενά χρονικά περιθώρια για τη λήψη αποφάσεων.
