Τι είναι η Ευδέμιδα ??

Στον κρητικό αμπελώνα τη βρίσκουμε από τα μέσα Μαρτίου μέχρι το Νοέμβριο. Υπάρχει διαφοροποίηση όσον αφορά την προτίμηση της ανάμεσα στις ποικιλίες. Προτιμά τις μεγαλόκαρπες (κάρντιναλ, ραζακί, σουπέριορ, τόμπσον).

Ο βιολογικός της κύκλος ολοκληρώνεται σε τέσσερα στάδια (αυγό, σκουλήκι, χρυσαλίδα, πεταλούδα) και η διάρκειά του εξαρτάται από τη θερμοκρασία.

Στην Κρήτη φτάνει τις 35?40 ημέρες και συμπληρώνει 4 γενιές το χρόνο. Εκτός από το αμπέλι έχει και άλλους ξενιστές (περίπου 30). Ένας από αυτούς με τοπικό ενδιαφέρον είναι η ελιά. Μεγάλοι πληθυσμοί της βρίσκονται μέσα στους ελαιώνες αναζητώντας τροφή ενώ ένα τμήμα της πρώτης γενιάς εξελίσσεται στα άνθη της ελιάς.

Περιγραφή-βιολογία

Το αυγό:
Έχει σχήμα φακής, διαφανές, ελαφρά κίτρινο, είναι ορατό με γυμνό μάτι (καλύτερα με μεγεθυντικό φακό), κολλημένο πάνω στη ρώγα. Διάρκεια επώασης 5-12 ημέρες.

Η προνύμφη (σκουλήκι):
Φθάνει σε μήκος το ένα (1) εκατοστό, χρώμα κιτρινοπράσινο - ανοικτό καφέ με κεφαλή καφέ - κίτρινη. Πολύ ευκίνητη, υπερβολικά λαίμαργη, αποφεύγει το φως (φωτόφοβη).
Είναι το ζημιογόνο στάδιο. Οι προνύμφες της πρώτης γενιάς τρέφονται στις ανθοταξίες. Φτιάχνουν φωλιές διατροφής (κουκούλια). Στις επόμενες γενιές τρώνε τις ρώγες. Η πλήρη της ανάπτυξη συμπληρώνεται σε 22-28 ημέρες.

Η χρυσαλίδα
Λεπτή, ακίνητη, 5-7χλστ, με χρώμα καφέ σκούρο. Είναι το στάδιο διαχείμασης. Στις θερινές γενιές η μεταμόρφωση της σε πεταλούδα γίνεται σε 7-9 ημέρες. Τη βρίσκουμε μέσα στα σταφύλια, στο φλοιό, στις σχισμές του ξύλου ή στο έδαφος.

Το τέλειο έντομο (πεταλούδα):
Σχετικά μικρό έντομο (5-7 χλστ), με φτερά πολύχρωμα (καστανό, κίτρινο με μπλε αντανακλάσεις) και σχέδια ακανόνιστα. Την ημέρα κρύβεται.

Γίνεται δραστήρια το ηλιοβασίλεμα, τις πρώτες βραδινές ώρες και την αυγή. Πετά ακανόνιστα σε μικρές αποστάσεις. Γεννά 70-100 αυγά πάνω στα σταφύλια (άνθη ή ρώγες) και ζει 5-20 ημέρες.

Συμπτώματα-ζημιές

Η πρώτη γενιά (ανθόβια) κατά κανόνα δεν προξενεί ζημιές (προσβολές κάτω από το όριο επιζημιότητας) και δεν χρειάζεται καταπολέμηση. Εξελίσσεται στις ανθοταξίες. Το σκουλήκι τρώει τα άνθη, τα δένει με ένα μεταξωτό νήμα και φτιάχνει ένα κουκούλι που προδίδει την παρουσία της. Οι επόμενες γενιές (θερινές) αναπτύσσονται πάνω και μέσα στις ρώγες.

Ζημιώνουν τα σταφύλια σε ποσοστό 27-85%.
Κάθε σκουλήκι καταστρέφει 1-3 ρώγες. Οι θέσεις προσβολής πάνω στο σταφύλι είναι 2-4 και οι «κτυπημένες» ρώγες ανά θέση 2-3 (συνήθως διπλανές).
Δευτερογενείς σήψεις αναπτύσσονται πάνω στις φαγωμένες ρώγες (βοτρύτης, όξινη σήψη κλπ.)

Αντιμετώπιση

Το επίκαιρο και αναγκαίο των χημικών επεμβάσεων εξασφαλίζεται με συστήματα γεωργικών προειδοποιήσεων προσαρμοσμένα στις αρχές της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Αυτά απαιτούν τη δημιουργία εκτεταμένων δικτύων μετεωρολογικών-βιολογικών παρατηρητηρίων σε συνδυασμό με συστήματα πληροφορικής.

Οι βασικοί παράγοντες που αξιολογούνται είναι: 

• Η ύπαρξη ή όχι ζημιογόνων πληθυσμών και η διακύμανσή τους. Εκτεταμένο δίκτυο παγίδων φερομόνης φύλου και τροφικών (πήλινα δοχεία 0,5 lt ουδέτερης οσμής με διάλυμα κρασί-ξύδι-ζάχαρη σε αναλογία αντίστοιχα 1 lt/40 ml/20 gr ). Συχνότητα παρατήρησης δικτύου 2-3 φορές την εβδομάδα.

Γραφική παρουσίαση

• Η πυκνότητα των ωοτοκιών (δειγματοληψίες σταφυλιών-ραγών).
• Η εξέλιξη των προνυμφών και η διαδοχή των σταδίων τους (εργαστηριακές εξετάσεις). 
• Οι καιρικές συνθήκες. Καταγράφονται τα βασικά μετεωρολογικά στοιχεία από τους αυτόματους αγρομετεωρολογικούς σταθμούς της υπηρεσίας.
• Τα μαθηματικά υποδείγματα (εφόσον έχουν ελεγχθεί στις τοπικές συνθήκες). Προβλέπουν την εξέλιξη του βιολογικού κύκλου.
• Τα ιστορικά στοιχεία. Δίνουν μια διαχρονική εικόνα της συμπεριφοράς του εντόμου (ετήσια αρχεία, εκθέσεις γεωργ. προειδοποιήσεων).

Τέλος, αξιολογούνται οι ζημιές κάθε γενιάς και συσχετίζονται με τους πιθανούς πληθυσμούς της επομένης (δειγματοληψίες σταφυλιών, τεχνικές υπαίθρου - εργαστηρίου).

Τρόπος επέμβασης

Ψεκασμός ή σκόνισμα. Επειδή η καταπολέμηση στρέφεται εναντίον των προνυμφών (σκουληκιών) ή των αυγών είναι αναγκαία η καλή διαβροχή των σταφυλιών. Το φάρμακο πρέπει να φτάνει ανεμπόδιστα στα σταφύλια και να τα καλύπτει.